Ο Παναγιώτης Ε. Πετράκης είναι Ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών όπου διετέλεσε Διευθυντής του Τομέα Ανάπτυξης και Διεθνούς Οικονομικής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ τα έτη 1998-2002 και 2009-2020. Από το 2001 έως και σήμερα είναι Επιστημονικός Υπεύθυνος του Προγράμματος Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ.
Οικονομική Ανάπτυξη και Μεγέθυνση - Γενική και Ολοκληρωμένη Προσέγγιση
Σκοπός του βιβλίου είναι να εφοδιάσει τον αναγνώστη με όλο το απαραίτητο θεωρητικό και αναλυτικό υπόβαθρο που είναι αναγκαίο για να κατανοήσει τη διαδικασία της ανάπτυξης και της μεγέθυνσης όπως την αντιλαμβανόμαστε στις αρχές του 21ου αιώνα. Για το σκοπό αυτό παρουσιάζεται η θεωρητική γνώση που υπάρχει γύρω από την ανάπτυξη και τη μεγέθυνση μέχρι και τη μετά την κρίση του 2008 περίοδο έως και τις αρχές του 2017.
Όλοι σχεδόν οι σημαντικοί πατέρες των οικονομικών είχαν και έχουν στο επίκεντρο της προσοχής τους τη διαδικασία της ανάπτυξης και της μεγέθυνσης ανεξαρτήτως εάν οι επί μέρους θεωρητικές τους κατασκευές είχαν πολλές φορές ειδικότερη στόχευση. Έτσι σε όλες σχεδόν τις σημαντικές επιστημονικές συμβολές στην οικονομική επιστήμη εντοπίζονται συμπεράσματα τα οποία αφορούν στη διαδικασία της ανάπτυξης και της μεγέθυνσης. Οι συμβολές αυτές καλύπτουν μια σειρά από επιστημονικούς χώρους και υποπεδίων και έχουν διαμορφώσει τη σύγχρονη εκδοχή του επιστημονικού αντικειμένου της ανάπτυξης και της μεγέθυνσης. Ορισμένες φορές οι συμβολές αυτές είναι τόσο σημαντικές ώστε έχουν διεκδικήσει την απόλυτη ταύτισή τους με την έννοια της μεγέθυνσης (π.χ. η νεοκλασική θεωρία της ενδογενούς μεγέθυνσης). Πάντως στις περισσότερες φορές οι μονομερείς ταυτίσεις δεν άντεξαν μέσα στο χρόνο. Εξάλλου, είναι εξαιρετικά κοινό το φαινόμενο που παρατηρείται ότι παλαιότερες θεωρητικές συμβολές επανακάμπτουν σε ισχύ ενώ νεότερες δε βρίσκουν το δρόμο τους στην ευρύτερη αποδοχή. Έτσι, η ανάγκη μιας πλουραλιστικής θεώρησης που θα συμπεριλαμβάνει τις βασικές απόψεις είναι περισσότερο από ποτέ επιτακτική.
Λίγο πριν και ιδίως μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο επικράτησε στην οικονομική επιστήμη, όπως και σε όλες σχεδόν τις επιστήμες, μια εμβάθυνση καταμερισμού εξειδίκευσης οπότε και εμφανίστηκαν επιστημονικά υποπεδία όπως η μικροοικονομική, η μακροοικονομική, το διεθνές εμπόριο, η οικονομική ιστορία, τα οικονομικά της ανάπτυξης και τα οικονομικά της μεγέθυνσης. Έτσι διασπάστηκε ο αρχικός χαρακτήρας της πολιτικής οικονομίας που αναπτυσσόταν ως μια συνολική διαχείριση των οικονομικών προβλημάτων. Παράλληλα, ο χώρος της οικονομικής επιστήμης περιχαρακώθηκε απέναντι στις όμορες επιστήμες: έτσι η πολιτική, η ψυχολογία, η ανθρωπολογία και η βιολογία δεν επιτρεπόταν να επικοινωνούν με τη βασική οικονομική σκέψη παρόλο που το πλέγμα των ανθρώπινων και κοινωνικών αλληλοεπιδράσεων έκανε φανερές αυτές τις αλληλεπιδράσεις ιδίως όταν αναφερόμαστε στην οικονομική αναπτυξιακή μεγέθυνση.
Πίνακας: Οι βασικές συνεισφορές στις πηγές μεγένθυσης και στα οικονομικά